Δίαιτα θυρεοειδούς: ποια είναι τα δεδομένα?

Πολύ συχνά δέχομαι ερωτήματα ασθενών για διαιτητικές παρεμβάσεις μέσω των οποίων προκειμένου να θεραπεύσουν ή να αναστρέψουν την θυρεοειδική τους νόσο. Τί συμπληρώματα μπορούν να πάρουν, ποιες τοξίνες να αποφεύγουν για να μειώσουν τα συμπτώματα της θυρεοειδικής νόσου πέρα από την κλασσική ιατρική αγωγή , πως μπορούν να μειώσουν τον τίτλο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων και πόση ποσότητα από κάποιες τροφές ή συμπληρώματα πρέπει να καταναλώνουν.

Για να ειπωθεί η αλήθεια οι πληροφορίες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο είναι συναρπαστικές. Από καθαρά επιστημονικής πλευράς τα δεδομένα αυτά όμως είναι χαμηλής ποιότητας για να συμπεριληφθούν σε κλινικές οδηγίες. Ας εξετάσουμε ένα ένα τα πιο δημοφιλή διατροφικά θέματα που αναφέρονται στον θυρεοειδή.

ΙΩΔΙΟ

Για να μπορέσει ο οργανισμός να παράγει θυρεοειδικές ορμόνες θα πρέπει να έχει επάρκεια ιωδίου είτε μέσω τροφής είτε μέσω συμπληρωμάτων. Ανεπαρκής πρόσληψη οδηγεί σε κίνδυνο ανάπτυξης ή επιδείνωσης προυπάρχοντος υποθυρεοειδισμού. Οι συστάσεις των διεθνών οργανισμών αναφέρονται σε 150μg/day σε ενήλικες, σε έγκυες 220 μg/day και σε θηλάζουσες 290 μg/day. Οι πηγές από τις οποίες προσλαμβάνουμε ιώδιο είναι το ιωδιωμένο αλάτι, τα θαλασσινά ( ψάρια, φύκια) και κάποια είδη ψωμιού και σπόροι. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το θαλασσινό αλάτι παρά το όνομά του δεν περιέχει ιώδιο. Είναι δύσκολο να υπολογιστούν οι καθημερινές ποσότητες ιωδίου που προσλαμβάνει κάποιος μέσω των τροφίμων καθώς δεν αναγράφονται πάνω στις ετικέτες των τροφίμων αλλά και η μέτρηση στο αίμα ή στα ούρα δεν είναι απλή διαδικασία. Συμπληρώματα διατροφής που διαφημίζονται ως ιώδιο για την υγεία του θυρεοειδούς περιέχουν συνήθως τεράστιες ποσότητες πάνω από την συνιστώμενη ημερήσια δόση σε μία μόνο ταμπλέτα. Άλλα προϊόντα που περιέχουν σπιρουλίνα ή φαιοφύκη περιέχουν επίσης μεγάλες ποσότητες. Λαμβάνοντας αυτές τις τεράστιες ποσότητες μπορούμε να οδηγήσουμε τον θυρεοειδή είτε να ‘’ κλείσει’’ και να προκληθεί υποθυρεοειδισμός είτε να προκληθεί υπερθυρεοειδισμός. Υπάρχουν δεδομένα ότι η χρόνια έκθεση σε αυξημένες ποσότητες ιωδίου να επάγει την ανάπτυξη αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδος

ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΟΓΟΝΑ

Ο όρος αναφέρεται σε ουσίες που η κατανάλωσή τους οδηγεί σε δημιουργία βρογχοκήλης δηλαδή αύξηση του όγκου του θυρεοειδούς. Τα πιο κοινά παραδείγματα είναι τα σταυρανθή ή κραμβοειδή λαχανικά και τα προϊόντα σόγιας.

ΣΤΑΥΡΑΝΘΗ

Περιλαμβάνουν το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο, τα ραπανάκια. Κατανάλωση των παραπάνω σε μεγάλες ποσότητες χρονίως μπορεί α προκαλέσει υποθυρεοειδισμό. Πόσο όμως θεωρείται το πάρα πολύ? Δυστυχώς δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα αλλά πρόσφατη μελέτη ευθυρεοειδικών ατόμων που ελάμβαναν καθημερινά χυμό μπρόκολου για 12 εβδομάδες δεν παρουσίασαν μεταβολές στις θυρεοειδικές παραμέτρους. Σαν σύσταση στους ασθενείς που αναφέρονται στις συγκεκριμένες τροφές θα έλεγα ότι οι τελευταίες κλινικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος διακοπής κατανάλωσης σταυρανθών. Φυσικά πάντοτε ισχύει η λογική του μέτρου αν και δεν έχουμε επαρκή δεδομένα ποιο είναι το μέτρο.

ΣΟΓΙΑ

Τα προϊόντα που περιέχουν σόγια είναι πλούσια σε ισοφλαβόνες που ανήκουν στην κατηγορία των φυτοοιστρογόνων. Οι ουσίες αυτές μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης υποθυρεοειδισμού. Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι υποθυρεοειδικοί ασθενείς που καταναλώνουν σε αυξημένες ποσότητες προϊόντα σόγιας χρειάζονται αύξηση δόσης της θυροξίνης που λαμβάνουν. Στην κλινική πράξη μελέτες έδειξαν ότι η κατανάλωση ακόμα και μεγάλων ποσοτήτων σόγιας οδήγησε δε μικρές αυξήσεις στην θυρεοειδοτρόπο ορμόνη χωρίς να επηρεάζονται οι περιφερικές θυρεοειδικές ορμόνες. Σε γενικές γραμμές συνιστούμε στους ασθενείς ότι μία καθημερινή λογική χρήση προϊόντων σόγισς είναι ασφαλής και δεν υπάρχει λόγος αποφυγής της. Προσοχή μόνο σε βρέφη με νεογνικό υποθυρεοειδισμό που τρέφονται με τροφές που έχουν βάση τη σόγια. Θα πρέπει να αυξηθεί η δόση της χορηγούμενης θυροξίνης

ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ

Σελήνιο

Το σελήνιο θεωρείται σημαντικό στην θυρεοειδική λειτουργία. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση σεληνίου είναι 55μg. Πηγές διατροφικής πρόσληψης είναι τα θαλασσινά, το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά ψωμί και σπόροι. Μέγιστες ανεκτές δόσεις είναι μέχρι 400 μg/day και η υπέρβασή τους μπορεί να οδηγήσει σπανίως σε τοξικότητα. Δεν συνίσταται η λήψη σεληνίου πλην της ήπιας οφθαλμοπάθειας λόγω νόσου Graves. Λήψη 200 μg/day για 6 μήνες βελτιώνει την ποιότητας ζωής και έχει ευνοϊκή επίδραση στην εξέλιξη της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας. Ψευδάργυρος, χαλκός και μαγνήσιο Βάσει των κλινικών δεδομένων που έχουμε δεν συνίσταται η λήψη των συγκεκριμένων ιχνοστοιχείων με σκοπό της βελτίωση της θυρεοειδικής λειτουργίας

Φθόριο

Το φθόριο βρίσκεται φυσικά στο περιβάλλον ή στο νερό με το οποίο εμπλουτίζεται καθώς και σε οδοντιατρικά προϊόντα. Μελέτες έχουν δείξει αύξηση στην τιμή της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης σε ενήλικες που ζούσαν σε περιοχές με ιωδοπενία και στα ούρα τους βρέθηκαν αυξημένες ποσότητες φθορίου. Με τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ποιος βαθμός έκθεσης σε φθόριο επηρεάζει την θυρεοειδική λειτουργία.

ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Δίαιτα ελεύθερη γλουτένης Επί του παρόντος δεν υπάρχουν δεδομένα για τέτοια σύσταση σε ασθενείς που δεν πάσχουν από κοιλιοκάκη για την υγεία των ασθενών με εγκατεστημένη ή όχι θυρεοειδική νόσο. Επίσης η αποφυγή ζάχαρης δεν έχει τεκμηριώσει κάποιο όφελος. Τέλος καφές, τσάι και αλκοόλ δεν έχουν συσχετιστεί με αυξημένη επίπτωση καρκίνου θυρεοειδούς. Ασαφής παραμένει επίσης ο ρόλος της χορήγησης βιταμίνης D.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ως ενδοκρινολόγοι πρέπει να εξηγήσουμε στους ασθενείς μας ότι οι συσχετίσεις ανάμεσα στις θυρεοειδοπάθειες , την διατροφή και τα συμπληρώματα είναι πολύπλοκες. Χρειάζονται επιπλέον έρευνες. Με τα σημερινά δεδομένα η μόνη ασφαλής σύσταση είναι η καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων ιωδίου 150 μg/day σε άτομα που βρίσκονται σε δίαιτα, σε έγκυες , θηλάζουσες ή γυναίκες που σκέφτονται εγκυμοσύνη. Δεν συνίσταται η αποφυγή σταυρανθών ή σόγιας σε ενήλικες όταν η κατανάλωση τους είναι λογική. Συνίσταται επίσης η συμβουλή ειδικού για λήψη σεληνίου σε οφθαλμοπάθεια από νόσο Graves. Άλλες διαιτητικές παρεμβάσεις που διακινούνται στο διαδίκτυο για την θυρεοειδική υγεία δεν στηρίζονται σε ασφαλή δεδομένα.